Brandveiligheid: het belang van Fire Safety Engineering als ontwerpparameter

Brandveiligheid is een heet hangijzer en een thema dat we allesbehalve licht opvatten. Zo weet ook dr. ir. Bart Merci, professor aan de UGent en programmadirecteur van de Masters of Science in Fire Safety Engineering. Zeker wie als architect graag al eens buiten de gestandaardiseerde architecturale lijntjes kleurt – zowel qua compartimentering als materiaalgebruik – heeft baat om verder te kijken dan alleen de Belgische prescriptieve regelgeving. “De toenemende complexiteit maakt dat er voldoende  competentie dient aanwezig te zijn rond het inschatten van brandveiligheid”, aldus Bart Merci. Brandveiligheid als vakkundig maatwerk, ten dienste van de veiligheid en duurzaamheid.

De recente brand in een torenflat in Valencia, en misschien nog meer de verwoestende Grenfelltorenbrand van 2017, staan in het geheugen gegrift. In beide gevallen waren het betrekkelijk nieuwe of recent gerenoveerde gebouwen die ten prooi vielen aan de vlammen. We werden vooral wakker geschud door het menselijk leed, maar elke brand leidt ook tot grote economische schade en zet de thematiek rond de duurzaamheid van gebouwen en de gebruikte materialen nog hoger op de agenda. Reden te meer om al van bij het voortraject na te denken over brandveiligheid.

“Brandveiligheid is niet iets dat je snel nog op het einde van het ontwerptraject regelt”, gaat Bart Merci van start. “Eenmaal het gebouw volledig is ontworpen en de materiaalkeuzes zijn gemaakt, wordt het vaak moeilijk om brandveiligheid op een doordachte en vooral ook kostenefficiënte manier te integreren. Net als duurzaamheid zou brandveiligheid een primaire ontwerpparameter moeten zijn. Vandaar mijn pleidooi om van bij de start de nodige expertise te voorzien in het projectteam.” Een Fire Safety Engineer is er zijn inziens ook niet om de architect te beknotten, wat in eerste instantie wel eens wordt gedacht. “De samenwerking kan ook inspirerend werken. De Fire Safety Engineer heeft een faciliterende rol en zal het speelveld van de architect zo ruim mogelijk houden, weliswaar mits het respecteren van een voldoende hoog niveau van brandveiligheid.” Samengevat: binnen deze complexe realiteit moeten creativiteit en praktijk verzoend worden, met het oog op een mooi, brandveilig en duurzaam gebouw. 

Om tegemoet te komen aan de vraag naar brandexperts, organiseert UGent sinds een tiental jaren de internationale Master in Fire Safety Engineering, in samenwerking met de universiteiten van Lund, Edinburgh en Catalonië. De hoofddoelstelling is het verwerven van de nodige kennis en de juiste houding van een Fire Safety Engineer in een professionele ‘Performance-Based Design’-omgeving, die dus verder gaat dan alleen de letter van de wet. Een vakgebied apart. Het opzet: op een betrouwbare, efficiënte en economische wijze de brandveiligheid garanderen, op basis van een risicoanalyse en vooraf bepaalde doelstellingen. Afgestudeerden vinden hun weg naar studie- en ontwerpbureaus, grote architectenbureaus en controle-instanties, maar zijn ook actief binnen de preventieafdeling van grotere brandweerkorpsen. Bart Merci besluit: “In ons land heeft de brandweer een belangrijke stem bij het al dan niet uitreiken van een vergunning. Het algemene competentieniveau stijgt en dat is een goede zaak. De architect heeft er alle baat bij dat het ontwerp voldoet en men niet terug naar de tekentafel moet. Nog een reden om van bij de start voldoende expertise te voorzien.”