Winnaar RES Award 2022

Bovenste beste Belgische architectuur

Een nieuwe ArchiComm-rubriek vraagt meteen om een opener van formaat: Eylenbosch. Dit recent opgeleverde project in Schepdaal, met het vakkundige en creatieve signatuur van OSK-AR Architecten, geeft een nieuwe bestemming aan de oude site van Brouwerij Eylenbosch. Het historisch erfgoed werd, met veel respect voor wat ooit was, nieuw leven ingeblazen. Een harmonieuze mix van oud en nieuw die werkt. De 54 woningen – van studio’s tot lofts – zijn reeds allemaal verkocht. En ook de 3.000 vierkante meter aan commerciële ruimte vond al grotendeels een eigenaar.

Ere wie ere toekomt. En Eylenbosch verdient het om de spits af te bijten van de rubriek ‘Bovenste beste Belgische architectuur’. Een project dat trouwens niet alleen door ons werd opgemerkt. Zo viel het in de prijzen tijdens de RES Awards 2022 in de categorie ‘Best residential development’. “Met grote zorg voor volume, materialisering en detaillering werd het nieuwe programma op subtiele wijze ingepast, zodat de karakteristieke industriële expressie van het gebouwenensemble onveranderd bleef. Project Eylenbosch weet modern en comfortabel wonen te verzoenen met respect voor duurzaamheid en het behoud van gebouwd erfgoed”, aldus de jury. Hoe dit tot stand kwam, bespreken we met projectarchitect en vennoot bij OSK-AR Architecten Gwendolyn Denayer.

Het verhaal van brouwerij Eylenbosch start al eind negentiende eeuw. Zo’n 100 jaar lang werd deze brouwerij met succes uitgebaat door de opeenvolgende generaties van de families Eylenbosch en Valkeniers. Eind jaren 50 kregen heel wat brouwerijen in het Pajottenland het moeilijk. Na enkele overnames werd er tot slot in 1991 voor het laatst bier gebrouwen in Eylenbosch. Maar alles komt terug. Zo worden de legendarische bieren van Eylenbosch opnieuw gebrouwen, dit op initiatief van Erik De Keersmaeker, vijfde generatie in een gerenommeerde brouwersfamilie die in 1989 brouwerij Eylenbosch kocht. In de herbestemming is er trouwens nog steeds ruimte voor bier, met de markante aanwezigheid van grote eiken rijpingsvaten. Bovendien zijn er concrete plannen voor een microbrouwerij. Het ‘bier’ kruipt hier waar het niet gaan kan.

Ondanks de jaren van leegstand had de site enorm veel potentieel. Dat zagen ook de architecten van OSK-AR. In overleg met de vereisten van Het agentschap Onroerend Erfgoed werd afgestemd wat mogelijk was. Architect Gwendolyn Denayer: “De aanwezige gebouwen werden geëvalueerd, zowel op vlak van historische als ruimtelijke waarde. Dit resulteerde in drie categorieën. Vooreerst waren er de mooie en historisch waardevolle gebouwen waarbij volop werd ingezet op renovatie. Een tweede categorie gebouwen werd afgebroken maar mits aanpassingen opnieuw opgebouwd, juist omdat ze qua volumewerking zo bepalend waren voor de site. Tot slot kwam er ook nog een deel nieuwbouw, weliswaar met oog voor het harmonieuze geheel. Ten dienste van de circulatie werden de woningen bovendien verbonden door een passerellenstructuur in staal met betonnen loopvlakken en twee buitenliften, volledig in lijn met het industriële karakter van de site.” 

Ook de compositie van de gebouwen rond een binnenplein werd gerespecteerd, maar kreeg wel een nieuwe interpretatie. Zo werd het plein als het ware opgetild. “Hierdoor konden we komaf maken met niveauverschillen. En onder het plein werden er autostaanplaatsen gecreëerd, wat de mobiliteit ten goede komt”, aldus nog Gwendolyn Denayer. Daarnaast is er op het plein – aanvullend op de gemeenschappelijke tuin achteraan de site – ook plaats voor groen, zelfs op verschillende niveaus. Bomen priemen door het dak van de onderliggende parking en tonen hun kruin op het binnenplein. Zo wordt het groen tot dicht bij de bewoners gebracht. Die ‘meerlagigheid’ maakt mee het verschil. Ook voorzien op de publieke esplanade: plantenbakken met zitbanken die uitnodigen tot sociale verbondenheid, tussen bewoners, bezoekers en omwonenden. Een fijne plek om te wonen en langs te komen.   

FICHE VAN PROJECT
Project: Eylenbosch
Locatie: Schepdaal
Architect: OSK-AR Architecten
Bouwheer: Gigantes