NLFR

Platform over architectuur, interieur- & landschapsarchitectuur
Nieuwe bestemmingen voor ‘resthout’
Een kunstzinnige, thematische installatie met stadsgroen voor de toekomst. Design Utilise.objects. (Beeld: Lowie Verstraete – LVSM)

Nieuwe bestemmingen voor ‘resthout’

De houtsector verder verduurzamen, dat is het opzet van Wood-Design. Vijf ontwerpers werden gematcht aan evenveel houtbedrijven om gedurende een tweejarig traject nieuwe oplossingen te zoeken voor de ‘houtige’ restproducten. De resultaten? Innoverende producten en diensten, waarvan er één trouwens meteen goed was voor een Henry van de Velde Award. Een toelichting.

De onderkant van een ‘The Whimsical Tree’ tafelblad in resthout. Steeds anders, telkens uniek. Design Frederik Delbart.

Alle beetjes – én beestjes, zo blijkt verder – helpen, ook in de transitie naar een meer circulaire economie en duurzame samenleving. Met Wood-Design, een project gesteund door Vlaanderen Circulair, wilden BOS+, Flanders DC en Hout Info Bois onderzoeken of er in de hout- en designsector mogelijkheden zijn om hieraan bij te dragen, al was het maar op kleine schaal. Hoe kunnen we duurzamer omspringen met natuurlijke bronnen, in dit geval de nevenstromen van de bedrijven in de houtsector. Dit resthout wordt nu voornamelijk verwerkt in spaanderplaten, gebruikt als energiebron of wordt gecomposteerd. Zijn er andere mogelijkheden? Dit project wil de sector inspireren en motiveren om mee te denken over alternatieven. 

De ontwerpen Staand, Bodem en Wand – drie eigenzinnige insectenhotels – getuigen van puurheid qua materiaal en vorm. Design Utilise.objects.

Dood hout en biodiversiteit

We hebben een gesprek met Giel Dedeurwaarder, industrieel productontwerper, die samen met meubelmaker Brent Neve het duo vormt achter het onderzoeksplatform Utilise.objects. Voor het project Wood-Design gingen ze aan de slag met de reststromen van bosexploitant en houthandel Cohout. Hun gezamenlijk enthousiasme resulteerde in twee projecten met ambitie. Giel: “Ons eerste project focust op dood hout, vooral dan ten dienste van de biodiversiteit. Dood hout krijgt in het bosbeheer vandaag gelukkig al meer plaats, met alle voordelen van dien. Wij willen verder gaan en dit doortrekken naar steden en gemeenten, dit door middel van een installatie met balken uit diverse soorten resthout. Niet zomaar louter een kunstinstallatie, maar wel een geheel dat na verloop van tijd wordt overgenomen door de natuur. Zo wordt de stad of gemeente vanzelf een stukje groener.”

Ellen Comhaire ontwierp Transuilitree, pads gemaakt van laagwaardige reststromen die jonge bomen beschermen en bij regenval en bewatering hun nutriënten vrijgeven.

Henry van de Velde

Ook aan de privétuinen werd gedacht. Binnen ditzelfde project rond biodiversiteit ontwierp Utilise.objets drie objecten, gecreëerd uit zaagresten van op bool gezaagde boomstammen. Elk object uit deze reeks – Wand, Bodem en Staand – doelt op een andere groep insecten die hun weg vinden naar de tuin. “De schorszijde is eigenlijk het meest interessante deel van de boom voor insecten en dus zeer bruikbaar”, klinkt het. Dat nuttig ook mooi kan zijn, blijkt uit het hoge designgehalte van de insectenhotels die zich trouwens esthetisch laten combineren. Het project was meteen goed voor brons binnen de categorie Environment bij de Henry van de Velde Awards 2022. 

Giel: “Vanuit Weltevree, het Nederlandse designlabel, is er interesse om het product in 2023 op de markt te brengen.” Wordt dus vervolgd!

Ondergewaardeerde populier van hier

Een tweede project spitst zich toe op het opwaarderen van populier. “Vandaag wordt het hout voornamelijk gebruikt voor de luciferindustrie en fruitkisten en vindt amper zijn weg naar de interieur- of bouwsector. Onze drijfveer: de negatieve connotatie verbonden aan populier aanpakken en concrete mogelijkheden onderzoeken.” Dat er mogelijkheden zijn, blijkt uit een ver verleden. In de middeleeuwen werd populier wel gebruikt, bijvoorbeeld voor meubels. “Via experimenten, onder meer met een metaalwals, zijn we er in geslaagd het oppervlak van de populier te verdichten en nieuwe verbindingen te creëren. Denk daarbij qua toepassingen in de richting van CLT-panelen voor massiefbouw, maar ook meerlaagse meubelplaten. Daarnaast deden we ook testen met het kleuren van populier, met positieve resultaten.” Mooi meegenomen: waar nu doorgaans enkel de onderstam van populier gebruikt wordt, leent ook de middenstam van deze inheemse en snelgroeiende boom zich perfect voor deze nieuwe toepassingen. Minder resthout, meer duurzame toepassingen.

Utilise.objects slaagde erin om het oppervlak van populier te densificeren, onder meer door het te walsen.

Verrassend meubeldesign

Elke ontwerper stond garant voor een heel andere en verrassende benadering. Ontwerper Frederik Delbart ging samen met meubelmaker Steven Gauwberg aan de slag met overschotten van gedroogde eik van Thys Hout en ontwierp twee meubelcollecties. Hij combineerde het hout met grote transparante buizen van borosilicaatglas als onderstel waardoor de massieve planken lijken te zweven. Studio Plastique, een samenwerking tussen ontwerpers Archibald Godts en Theresa Bastek, bekommerde zich om de reststromen van houthandel Vercruysse en ontwierp +52, een houten opstapje dat tegelijk dienst kan doen als zitje. Het meubel is niet ontworpen om in één houtsoort te bestaan en kan, al naargelang het hout, variëren qua dikte om de stevigheid te garanderen. Hierdoor ontstaan er vanzelf esthetische variaties op vlak van kleur en textuur.  

Originele concepten

Industrieel productontwerper Ellen Comhaire, gekoppeld aan naaldhoutzagerij IDE Woods, pakte het op haar beurt anders aan. Ze ontwikkelde Tranquilitree, pads die bomen helpen om de eerste jaren na aanplanting gezond door te komen. De pads zijn gemaakt uit lokale laagwaardige reststromen, zijn in alle opzichten circulair en beschermen de boom tegen uitdroging en concurrerende vegetatie. Last-but-not-least is er Nauwau, met ontwerpster Rayah Wauters en boomverzorger Niels Arnauts die gelinkt werden aan bosexploitant en houthandelaar Marc Goossens. Ze bedachten Timbr, met knipoog naar Tinder, om vraag en aanbod van hout op een eenvoudige manier aan elkaar te koppelen. Het is een platform dat aanbieders van massief (rest)hout en zij die ernaar op zoek zijn met elkaar verbindt. Ontwerper, schrijnwerker of gewoon een doe-het-zelver op zoek naar hout? De app stelt automatisch het beste lot voor aan de hand van een aantal criteria, zoals houtsoort, dikte, lengte, herkomst en vochtigheidsniveau. Naast het commerciële luik wil Timbr ook informeren, inspireren en het gebruik van hout van hier behartigen. Samengevat: één thema, vijf designers en een waaier aan resultaten die aantonen dat nadenken over verduurzaming loont.    

"*" geeft vereiste velden aan

Stuur ons een bericht

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Wij gebruiken cookies. Daarmee analyseren we het gebruik van de website en verbeteren we het gebruiksgemak.

Details
nl_NLDutch

Kunnen we je helpen met zoeken?