Wie retentiedaken zegt, zegt efficiënte wateropvang, groen en biodiversiteit. Alsmaar meer bedrijven en lokale besturen gaan voor deze duurzame en multifunctionele daktoepassing. Een inspirerend voorbeeld vinden we in Rotterdam, waar op het congres- en concertgebouw de Doelen een retentiedak van ruim 2.500 vierkante meter werd aangelegd, goed voor een capaciteit van maar liefst 2.000 badkuipen. Met dank aan de experts van ZinCo voor de levering van deze innovatieve dakoplossing.
Extreme piekbuien, verharde ondergronden en de opwarming van stedelijke omgevingen veroorzaken alsmaar meer wateroverlast. Door de toepassing van groenblauwe daken, zogenaamde retentiedaken, kan heel wat extra regenwater opgevangen worden. Dit water kan vervolgens afgevoerd worden bij het overschrijden van bepaalde drempelwaarden, ofwel slim herbruikt worden.
Een extensief groendak kan ongeveer 30 liter water per vierkante meter bufferen, waarna het overtollige water afstroomt. Vol is nu eenmaal vol. Een groendak in combinatie met retentie-elementen daarentegen kan naast die 30 liter al snel dubbel zoveel water opslaan, en dus 90 liter regenwater per vierkante meter vasthouden. Je kan dit daksysteem vergelijken met een badkuip die zichzelf met een vast debiet ledigt, of met een variabel debiet afhankelijk van de doeleinden van het dak.
Hoe is een retentiedak opgebouwd? De basisopbouw is altijd dezelfde, met – van onder naar boven – een dakconstructie (wortelvast en zonder afschot), een beschermmat, een retentie-element, een systeemfilter, extensief substraat en beplanting. Tijdens een regenbui wordt het water eerst opgevangen in de vegetatie- en substraatlaag. Vervolgens sijpelt het hemelwater door naar de retentielaag, waar het tijdelijk wordt opgeslagen. Het water wordt uiteindelijk gecontroleerd afgevoerd naar de riolering of een regenwateropvangsysteem, wat resulteert in minder piekafvoeren.
Bij het ontwerpen en aanleggen van een retentiedak zijn er enkele essentiële aandachtspunten waarmee je rekening moet houden. Vooreerst moet je bepalen wat de doelstelling van een dak is. Is dit voornamelijk het vertraagd afvoeren van water naar de riolering, of ook regenwater vasthouden voor irrigatie, toiletspoeling of warmtewinning? Daarnaast moet je rekening houden met de eisen uit de hemelwaterverordening van de stad of gemeente: hoeveel water moet het dak minimaal kunnen vasthouden? Een derde aandachtspunt is de draagkracht van de dakconstructie, want een verzadigd retentiedak kan al snel 150 kilogram per vierkante meter wegen. Ook de dakbedekking verdient alle aandacht: is deze volledig verkleefd en wortelvast, en met welke beplanting krijg je een mooie en moderne uitstraling? Last but not least is het bepalen van het afvoermechanisme een belangrijk issue. Kies je voor passief, dan wordt het water met een vast debiet afgevoerd. Via een actief sturingsmechanisme hou je meer controle over de af te voeren waterstromen.
Hoe ziet een retentiedak er in de praktijk uit? Daarvoor trekken we naar het concert- en congresgebouw de Doelen in Rotterdam. Met ruim 450.000 concertbezoekers bij 600 concerten per jaar is dit het tweede meest bezochte concertgebouw van Nederland. In december 2015 werd het in 1966 afgewerkte gebouw aangewezen als rijksmonument. Twee jaar geleden werd het platte dak van 2.581 vierkante meter bedekt met een grote variatie aan groen. Er kwam ook een systeem voor waterberging met een capaciteit van 300 vierkante meter. ZinCo was een van de leveranciers voor dit ambitieuze project, met een aanbod van verschillende soorten inheemse kruiden, bollen, siergrassen, planten en heesters. Ook het gebruik van nieuwe technologie spreekt tot de verbeelding: op basis van weersvoorspellingen wordt het opgevangen hemelwater gestuurd door tien Zinco Meteo Active’s. Dit actief watermanagementsysteem anticipeert op voorspellingen en de waterstand op het dak. Een mooie symbiose tussen groen, biodiversiteit en moderne technologie.