Vlaams protocol voor het klimaatdak

Klimaatverandering is een steeds urgenter probleem en er is ook in de bouw nog veel werk aan de winkel – zeker met de Europese Green Deal in het achterhoofd. Platte daken bieden potentieel om de klimaatuitdaging mee aan te pakken. Dat vinden ook Embuild Vlaanderen en Buildwise die met het protocol Klimaatdak de bouwsector en alle stakeholders wil aanmoedigen deze vaak onbenutte oppervlaktes beter in te zetten. 

De gezamenlijke bouwsector heeft de kreet naar meer duurzaamheid gehoord. Iedereen kan bijdragen en dit blijven herhalen is belangrijk. Na het Vlaamse betonakkoord is er sinds begin dit jaar nu ook het ‘Klimaatdak’, een Vlaams protocol dat kan bijdragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen. Daarnaast wil het ook positief bijdragen aan andere maatschappelijke uitdagingen zoals verlies aan biodiversiteit en de steeds schaarser wordende beschikbare ruimte.

Met meer dan 140 zijn ze ondertussen, de stakeholders die het protocol Klimaatdak hebben ondertekend. Dit zijn niet alleen aannemers, materialenproducenten en overheden, maar ook studiebureaus, ontwerpers en architecten die hier eveneens een belangrijke rol te vervullen hebben. Het opzet van dit protocol? Een breder draagvlak creëren voor het klimaatdak, waarbij niet alleen wordt ingezet op meer duurzaamheid, maar ook op het zo goed mogelijk benutten van onze beschikbare ruimte. Circulariteit en de reductie van de CO2-uitstoot zijn belangrijke thema’s, maar er is meer. Een plat dak kan verschillende functies bundelen zoals meer biodiversiteit, betere waterretentie, hernieuwbare energie en plaats voor recreatie en sociale cohesie. Een klimaatdak omhelst met andere woorden meer dan alleen maar groene daken. Naast groene is er eveneens aandacht voor de blauwe of waterretentiedaken, gele of energiedaken en rode of functionele daken die inzetten op het creëren van extra leefruimte. Voor elk dakoppervlak dient een afweging te gebeuren hoe de multifunctionaliteit het best kan worden ingevuld. Uiteraard geen ‘one size fits all’, maar steeds afhankelijk van de behoeften, omgeving en haalbaarheid. Bovendien is het geen of- maar een en-verhaal waarbij verschillende functies vaak optimaal kunnen worden gecombineerd. 

Een van de ondertekenaars van het Klimaatdak protocol is EnGreDi, een innovatieve firma die bouwoplossingen ontwikkelt op basis van mossen. Waar mossen doorgaans van daken worden geweerd, doen zij juist volop onderzoek naar mos als alternatief voor het klassieke groendak.
Mosmatten lenen zich niet alleen tot lichtgewicht groendaken – ze behoeven geen substraatlaag – maar blijken ook een krachtige botanische luchtfilter. André Voet, CEO van EnGreDi: “Mossen filteren wel zo’n 140 kg/ha per jaar fijn stof uit de lucht, bijna het honderdvoudige van sedum. Ook op vlak van CO2-captatie en waterretentie heeft mos uitstekende eigenschappen.” De keerzijde: mos is een trage groeier en de natuur leegroven is uiteraard niet de bedoeling. Net daarom doet EnGreDi, ook in het kader van een VLAIO-ontwikkelingsproject, volop onderzoek naar in vitro teelt van mossen. André: “Door de extreme weersomstandigheden ondervonden we bij het afharden van onze in vitro mossen op het veld wel een aantal uitdagingen die tijdens onze eerdere tests niet waren voorgekomen. Daarom nemen we nu de tijd om de noodzakelijke technische verbeteringen door te voeren: het afharden in functie van extreme klimaatomstandigheden, keuze van het meest geschikte mos in functie van de toepassingen, enzovoort. De verschillende veldtesten die lopende zijn, evolueren in de goede richting en we plannen om onze eerste pilootprojecten binnen een aantal maanden verder te kunnen uitwerken. Biotechnologisch hebben wij al heel wat pionierswerk verricht, maar ook commercieel moeten er nog een aantal belangrijke stappen gezet worden.” Wordt dus ongetwijfeld vervolgd.