Vergeet bij de opmaak van de tuin ook de tuinverlichting niet. Enerzijds om de tuinbeleving ook na zonsondergang verder te kunnen zetten, anderzijds om de tuin extra in de spotlight te plaatsen.

Meer en meer zien we dat het ontwerp van de woning en de tuin een geheel vormen. De tuin wordt als het ware het verlengde van het interieur. Voeg daarbij de warme zomers van de voorbije jaren en de pandemie die de vakantieplannen van velen in het water deed vallen en je hebt een duidelijke verklaring waarom de interesse in een eigen tuin hoge toppen scheert. Iedereen is vaker thuis en herontdekt de eigen tuin en omgeving. En de mogelijkheden die er zijn. Het is daarbij wel van cruciaal belang om voldoende aandacht te besteden aan goede tuinverlichting. Dit biedt structuur en brengt de tuin extra tot leven.

In dit thema spreken we over tuinverlichting. Dan is het ook logisch dat we even omschrijven wat we daaronder verstaan. Alles wat buiten en rond de woning ligt en deel uitmaakt van het privégedeelte beschouwen we als de tuin. Denk hierbij dus aan terrassen, oprijlanen, tuinpaden en wegeltjes, parkeerplaatsen, bijgebouwen en (eventueel) een tuinkantoor. De verlichting die we op deze plaatsen gebruiken, valt onder de noemer tuinverlichting. Wat niet onder tuinverlichting valt, maar wel als buitenverlichting wordt beschouwd, is de verlichting van terreinen en niet-privégebouwen.

Bij het ontwerpen van een tuin gaat de tuinarchitect uiteraard niet over één nacht ijs. Allerlei factoren spelen hier een rol: inrichting van de tuin, breedte en diepte, beplanting, bomen, architecturale elementen (sculpturen, waterpartijen) en de verschillende seizoenen. Met het warme weer en de vakanties in eigen kot is de vraag naar een zwembad eveneens gestegen. De tuinarchitect gaat na overleg met de klant met deze elementen aan de slag terwijl een lichtarchitect met dezelfde elementen een lichtbeeld voor de tuin opmaakt.

Verlichting is een specialisatie. Zit de verlichting in de tuin – en bij uitbreiding in elke kamer van een woning – goed, dan tilt dit meteen de hele omgeving naar een hoger niveau. Andersom geldt jammer genoeg ook dat slechte verlichting nefast is voor zelfs de mooiste tuinen en gebouwen. Gelukkig zijn er verlichtingsspecialisten (lichtontwerpers/lichtarchitecten/lichtstudio’s/…) die maar wat graag samenwerken om voor elke tuin de perfecte verlichting uit te werken. “Steeds in samenwerking met de tuinarchitect en de mensen die er wonen”, getuigt ook Harold Demaeght van Light Consult. “Communicatie is hierbij key.”

Tuinverlichting is een algemeen begrip dat we kunnen onderverdelen in drie types. Je hebt de taakverlichting die gebruikt wordt om wandelpaden, terrassen, in- en uitgangen te verlichten. Taakverlichting geeft een veilig en comfortabel gevoel en laat ons toe eender welke taak (stappen, eten, lezen,…) te doen. Daarnaast heb je de omgevingsverlichting. Deze ondersteunt de taakverlichting en biedt een meer algemeen licht. De derde categorie noemen we de accentverlichting en die legt de nadruk op bepaalde objecten of aspecten in een tuin. Denk aan een boom of een architectonisch element. Met accentverlichting creëert de lichtarchitect een vleugje dramatiek in een tuin.

“Daarnaast moeten de verlichtingstoestellen rekening houden met de stijl en de omgeving van de woning”, bevestigt Demaeght. “Ze moeten er mooi bij passen. Zo is het niet aan te raden om bij een landelijke bouwstijl te gaan werken met armaturen in grijs aluminium en inox. Dat past simpelweg niet. Ook voor de materiaalkeuze is het belangrijk om rekening te houden met de omgeving. Aan de kust zorg je best voor toestellen die bestand zijn tegen de zoute en zilte lucht. Anderzijds kunnen bepaalde (zware) metalen in het grondwater problemen opleveren met de verlichtingsarmaturen tijdens het besproeien van de tuin.”

Wanneer het lichtbeeld –  een lichtplan dat rekening houdt met bovengenoemde factoren en de wensen van de klant – klaar is, begint het grote puzzelwerk: de keuze van het juiste type verlichting en de armaturen die worden gebruikt. Elke soort verlichting heeft specifieke armaturen. Verlichtingspaaltjes langs de tuinpaden, een lantaarnpaal als bijkomend architecturaal element, een kabel over een bepaalde zone met daaraan armaturen bevestigd, wandarmaturen of spots om een muur te verlichten… Ook trappen en hellingen vereisen de nodige aandacht. Factoren om rekening mee te houden bij je keuze van de armaturen zijn de materialen (hardhout, natuursteen, koper, messing, aluminium, inox,…), het formaat en de lichtinval.

Een trend om in de gaten te houden, al is dit zeker niet overal toepasbaar, is het tuinkantoor. Dit is vandaag aan een opmars bezig en daar heeft de coronacrisis veel mee te maken. Het is namelijk niet evident om thuis te werken terwijl bijvoorbeeld spelende kinderen de leefruimte onveilig maken. Een aparte ruimte in de tuin kan dan soelaas bieden. Aangezien de relatie tussen woning en tuin almaar belangrijker wordt, is het een must om goed na te denken over de verlichting in het tuinkantoor. Tip: stuur de verlichting slim aan zodat ze in het donker geen ontsierende zwarte doos wordt.

Een gouden tip om steeds in de gaten te houden bij de implementatie van tuinverlichting: voorzie voldoende bekabeling. “Zelfs als je niet meteen de armaturen monteert, leg toch al de juiste kabels en voorzie voldoende kleine circuits”, benadrukt Demaeght. “Zo is je tuin future-proof en kan je ook later de gewenste armaturen plaatsen zonder de hele tuin opnieuw te moeten aanleggen.”