Halen we de doelstelling om 55 procent minder CO2 uit te stoten tegen 2030? En wat met de ambitie om tegen 2050 volledig klimaatneutraal te zijn? Al deze vragen werden voorgelegd aan Peter Claes, hoofd van Febeliec, in ‘Bouwen aan een positief energieverhaal’, de interviewreeks van gas.be. “We moeten vooral maken dat we onze economische activiteit en welvaart niet verliezen in dit verhaal. En zoeken naar haalbare oplossingen”, aldus Claes.

“Het verduurzamen van ons energieverbruik blijft voor alle sectoren een enorme uitdaging”, zo steekt Claes van wal. “We lopen op dat vlak achter op sommige andere Europese landen. Dat heeft natuurlijk te maken met onze ruimtelijke ordening en met de mogelijkheden: we beschikken over weinig natuurlijke grondstoffen die nuttig zijn voor de elektriciteitsproductie. En het is niet eenvoudig om infrastructuur voor hernieuwbare industrie tot ontwikkeling te brengen. Denk maar aan het protest van de bevolking tegen grote onshore windturbineprojecten of nieuwe hoogspanningsleidingen.” Net daarom is de eerste noodzaak voor het realiseren van de energietransitie het overtuigen van de burgers, aldus Claes. “De burger heeft een sterke stem als het gaat om grote infrastructuurprojecten, en dat is een goede zaak, maar tegelijkertijd is het een rem op ontwikkelingen. We moeten de burger mee aan boord krijgen als we willen dat de energietransitie slaagt.”

Er is dus heel wat werk aan de winkel en de lat ligt hoog. Te hoog? “55 procent minder CO2 tegen 2030 is een gigantische opdracht. Zelfs 40 procent was al moeilijk”, bekent Claes. Voor de ambitie om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn, staan we er beter voor: “Dan zullen er drie grote technologieën beschikbaar zijn: hernieuwbare energie (gekoppeld aan opslag en omzetting in waterstof of andere moleculen), fossiele brandstoffen (waarbij de vrijgekomen CO2 nuttig gebruikt of opgeslagen wordt) en nieuwe kernenergie: verguisd door velen, maar wel CO2-vrij.” 

De geplande kernuitstap in 2025, en de onzekerheid daarrond, maakt de zaak er niet eenvoudiger op, stelt Claes. “Als we de centrales van Doel en Tihange vervangen door gasgestookte centrales, zullen zowel de CO2-uitstoot als de kost opnieuw stijgen. Bovendien staat de discussie over deze twee centrales los van het debat over de toekomstige rol van kernenergie. Tegen 2050 kan je nadenken over nieuwe, efficiënte en veilige centrales. Dat vraagt natuurlijk om enorme investeringen, maar dat geldt evenzeer voor andere technologieën.” Bovenal vraagt Febeliec een perspectief op lange termijn. “Er is nog altijd niet beslist wat er in de plaats van kernenergie komt. De bevoorradingszekerheid mag in geen geval in gedrang komen”, zegt Claes. 

Eén ding staat buiten kijf: de kost van de energietransitie zal enorm zijn. Wie zal dat betalen? De industrie kan nooit de volledige factuur dragen, vindt Claes. “Onze bedrijven moeten de concurrentie aangaan met bedrijven van over de hele wereld. Als de energie onbetaalbaar wordt, zullen zij verhuizen naar andere werelddelen en dat zal welvaart, jobs en toegevoegde waarde kosten.” Een CO2-taks op ingevoerde producten is een mogelijkheid, maar ook op dat vlak pleit Claes voor voorzichtigheid. “Dat is immers een mes dat aan twee kanten snijdt. Zo kan pakweg China ervoor kiezen om op haar beurt onze producten extra te belasten. Zo dreigt de volledige wereldhandel onderuit te gaan. Het is dus een delicate evenwichtsoefening die tijd zal vragen.” Volgens Claes kunnen overheden een sturende rol opnemen: “Overheidssteun kan een eerste duwtje in de rug van nieuwe technologieën en infrastructuur geven, en nieuwe mogelijkheden creëren.”

Moet de energie duurder worden, om mensen en bedrijven meer bewust te maken van de energiekost? Ook op dat vlak pleit Claes voor realiteitszin: “Onze elektriciteit is nu al 10 tot 40 procent duurder dan onze buurlanden. Dat is een handicap voor onze bedrijven.”

Volgens Claes heeft de Belgische industrie al sterk geïnvesteerd in de vergroening van haar processen. “De bestaande processen zijn al sterk verbeterd. Maar er is meer nodig: we moeten ons op technologisch vlak verbeteren en dus nieuwe technologieën uitvinden”, aldus Claes. “Het verder ontwikkelen van groene waterstof, bijvoorbeeld, vergt enorme investeringen in onderzoek en ontwikkeling. Daar moeten we in de komende decennia zeker naar kijken. Alle bedrijven willen dat, zoals nu iedereen snakt naar een coronavaccin. Gas is nu al heel belangrijk voor de industrie en als het mogelijk is om gas op een klimaatneutrale manier aan te maken, wordt daar uiteraard naar gekeken”, besluit de topman van Febeliec.