Grensverleggend: BREAAM Outstanding voor energiepositief campusgebouw

Circulariteit en duurzaamheid staan centraal in onze vaste rubriek rond grensverleggende architectuur in het buitenland. Dit recente project van Paul de Ruiter Architects brengt ons naar de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR). Daar laat het Langeveld Building zich niet alleen opmerken door zijn architectuur, maar ook door het duurzame opzet en een innovatief en natuurlijk ventilatiesysteem ‘powered by nature’.

Een BREAAM-outstanding certificering ontvang je niet zomaar. Het Rotterdamse Langeveld Building, dat deze eer te beurt viel, is dan ook een onderwijsgebouw dat zich op verschillende vlakken onderscheidt. De circulaire insteek is één ding, maar ook de manier waarop het gebouw energiepositief werd gemaakt, is interessant. Het energieverbruik van de ventilatie werd aanzienlijk gereduceerd door een innovatief en natuurlijk ventilatieprincipe dat werkt op wind- en zonne-energie. Dit natuurlijk aangedreven systeem bespaart enorm veel energie en levert tegelijkertijd veel meer frisse lucht dan gebruikelijk is in gebouwen. ‘Powered by nature’ is hier geen holle slogan.

Dat veel frisse lucht en bijgevolg een performante ventilatie van essentieel belang zijn in een onderwijsgebouw van 8.748 vierkante meter, goed voor zo’n 3.000 studenten, staat buiten kijf. Maar ventilatie (klasse A) kost veel energie. Hoe realiseer je dat, als het ook het opzet is om een energiepositief gebouw op te leveren? Bij Langeveld Building is een vernuftig ventilatieprincipe toegepast op wind- en zonne-energie. Op de zuidgevel van het gebouw zitten twee zonneschoorstenen bestaande uit 9 meter brede verticale zwarte schachten. Door de zon op deze schachten wordt de lucht opgewarmd waardoor er een opwaartse trek ontstaat. Boven op deze schachten zit een venturikap, in de vorm van een vleugel, die de wind versnelt. Door deze kap wordt de gebruikte lucht uit het gebouw gezogen. Verse lucht wordt door een andere verticale schacht, door middel van een kleppenregister dat de wind vangt, het gebouw ingetrokken. Boven deze luchtschacht dwingt een koud waterdouche de ingetrokken lucht in hoge snelheid naar beneden. Miljoenen minuscule waterdruppeltjes verzwaren de lucht waardoor deze extra vaart krijgt. Vervolgens wordt deze frisse lucht verwarmd of gekoeld waardoor een perfect studeerklimaat door het gebouw wordt verspreid. Met dit systeem wordt wel 85 procent ventilatie-energie bespaard.

Wanneer er geen wind of zon is, biedt een back-upmotor – met een noodventilator die werkt op stroom van de zonnepanelen – redding zodat genoeg frisse lucht het gebouw in wordt geblazen. Aangezien er geen luchtbehandelingskasten op het dak nodig zijn, is hier meer plaats voor zonnepanelen. Samen met het koude- en warmteopslagsysteem, wordt het gebouw energiepositief. 

Energiepositief en circulair. Sloopmateriaal van andere panden, waaronder gebouwen van de EUR, kreeg hier een nieuwe bestemming. Alle gebruikte materialen ontvingen bovendien een identiteit die is vastgelegd in een digitaal materiaalpaspoort. Dit paspoort geeft inzicht in het toekomstige materiaalpotentieel voor hergebruik. Ook interessant: circulariteit krijgt een gezicht door QR-codes in het gebouw die meer informatie geven over de toegepaste duurzame technieken.

Last but not least is er ook aandacht voor de architectuur en beleving. Glas zet de toon. Door de transparante gevels gaat het gebouw een natuurlijke verbinding aan met de omliggende campus. Aan daglicht geen gebrek, zelfs tot diep in het gebouw. We noteren veel groen en hout, met onder meer imposante boomstammen in de atriumconstructie. De natuur wordt optimaal naar binnen gehaald. Een ware boomhut maakt het plaatje compleet. Alles voor het welzijn van de studenten en de anderen die dit gebouw mogen beleven. 

FICHE VAN PROJECT

Project: Langeveld Building
Locatie: Erasmus Universiteit Rotterdam
Architect: Paul de Ruiter Architects